Plaga kleszczy - jak sobie radzić?

Z roku na rok przybywa kleszczy, a ich wzmożona aktywność przejawia się dużo wcześniej niż w poprzednich latach. Trzeba zaznaczyć, że są one aktywne właściwie przez cały rok, więc nigdy nie warto tracić czujności ze względu na to jakie zagrożenie niosą te pasożyty. Dawniej, kiedy po spacerze znajdowałam w psim futrze dwa osobniki, wydawało mi się, że problem jest już naprawdę poważny, teraz taka liczba nie robi na mnie wrażenia i tęsknię za czasami, kiedy było inaczej. 

Dlaczego kleszcze stanowią zagrożenie?

Kleszcze to zagrożenie zarówno dla nas jak i dla naszych psów, ponieważ są źródłem wielu bardzo poważnych chorób, które zbyt późno wykryte mogą skończyć się nawet śmiercią. Zdaje się, że najczęściej występującą chorobą odkleszczową u psów jest babeszjoza, jest naprawdę groźna i to o niej mówi się najwięcej. Niestety jest też wiele innych schorzeń, które mogą dopaść nasze zwierzęta po kontakcie z kleszczami, np. wśród znajomych psiarzy spotkałam się z przypadkami anaplazmozy i erlichiozy. Jak dotąd nie miałam do czynienia z tymi przypadłościami u moich psów i mam nadzieję, że pozostanie tak jak najdłużej.

Sytuację dodatkowo pogarsza fakt, że mamy bardzo słabe zimy, więc kleszcze mnożą się w najlepsze i atakują przez cały rok, choć najintensywniej początkiem wiosny i jesieni. W roznoszeniu ich „pomagają” ptaki i inne dzikie zwierzęta, ale także wychodzące koty. 

Gdzie można trafić na kleszcze?

Wszędzie! Mam wrażenie, że już chyba nigdzie nie można czuć się w pełni bezpiecznie, kiedy mowa o tych pajęczakach. Na początku mojej przygody z psami kojarzyłam kleszcze głównie z lasem, jednak z biegiem czasu zaobserwowałam, że to wysokie trawy na łąkach stanowią większe zagrożenie. Później kleszcze zaczęły coraz bardziej rozprzestrzeniać się, wystarczyła przechadzka chodnikiem by pies wąchając trawę rosnącą na poboczu wychylił nos już z pasażerem na gapę. W tym roku paskudy te zaczęły pojawiać się również w naszym ogrodzie, czego obawiałam się chyba najbardziej, bo psy korzystają z niego często i trudno przeglądać je po dosłownie każdym wyjściu na zewnątrz. 

Mogłoby wydawać się, że w zabetonowanych miastach problem kleszczy nie istnieje, ale nic bardziej mylnego. Niezależnie od tego gdzie przebywamy z psem, należy zabezpieczyć go przeciwko tym pasożytom. 

Jakie środki przeciwko kleszczom stosować? 

Na rynku zoologicznym pojawia się coraz więcej produktów stworzonych z myślą o walce z kleszczami co powoduje, że często nie wiemy co wybrać Szukamy informacji na temat skuteczności różnych produktów i trafiamy na masę sprzecznych ze sobą wiadomości, więc dołożę do tego coś od siebie i opowiem o swoich doświadczeniach z ostatnich 10 lat.

Krople/spot-on

To preparaty w płynie, które rozprowadza się w wyznaczonym miejscu na skórze psa. Substancja wchłania się i działa zazwyczaj niecały miesiąc (zależy od producenta). Uważane są za względnie bezpieczne, ale u moich psów po zaaplikowaniu kropli Advantix i Sabunol wystąpiła reakcja alergiczna  (w jednym przypadku tylko świąd, a w drugim duży strup w miejscu podania). Po kroplach z fipronilem takich jak Fiprex czy Fypryst wszystko było ok, a do tego były bardziej skuteczne, ale szału nie było. Był też pojedynczy epizod z kroplami Bravecto i wspominam go naprawdę pozytywnie.

Obroże

Działają na podobnej zasadzie jak krople, ale mają tę przewagę, że kiedy zaobserwujemy, że nasz pies niezbyt prawidłowo na nie reaguje, możemy je po prostu zdjąć. Obroże często mają dłuższe działanie niż krople, niektóre nawet do 8 miesięcy, więc wypadają dość ekonomicznie w dłuższej perspektywie czasu. Dla mnie jest to też wygodne rozwiązanie ze względu na to, że nie trzeba tak często pamiętać o zabezpieczeniu psa. W przypadku moich futer stosowałam obroże takie jak Kiltix oraz Foresto, z obu byłam naprawdę zadowolona i same użytkowniczki też nie narzekały. 

Tabletki

Bardzo długo byłam do nich sceptycznie nastawiona, ponieważ jest to produkt, który działa od wewnątrz i w razie niepożądanej reakcji organizmu trudniej zareagować niż w przypadku środków aplikowanych zewnętrznie. Mimo, że wiele osób chwali ich skuteczność, stwierdziłam, że będzie to ostateczny wybór, gdy inne preparaty zaczną zawodzić. Stało się tak, że trafił mi się pies-magnes na kleszcze i po tabletki sięgnęłam szybciej niż planowałam, były to Simparica i Bravecto. Obecnie stosuję je już drugi rok i jak dotąd wszystko jest w porządku, pies przynosi o wiele mniej kleszczy, a te które przeoczę dość szybko umierają. 

Spraye

Dostępne są też substancje w formie sprayów, których zadaniem jest odstraszanie insektów. Można stosować je jako dodatkową ochronę, wymagają aplikowania przed każdym wyjściem i działają przez kilka godzin w zależności od warunków pogodowych. O ile pamięć mnie nie myli, swego czasu używałam płynu z atomizerem o nazwie Ixoder i zdaje się, że byłam z niego zadowolona, ale miałam wątpliwości czy łączenie go z innymi środkami chemicznymi, którymi były zabezpieczone zwierzęta, to dobry pomysł. 

Zabezpieczenia na bazie naturalnych składników

Czystek – to roślina o wielu właściwościach, od jakiegoś czasu występuje jako jeden z suplementów psiej diety i podobno ma między innymi odstraszać insekty. Niestety nie mogę tego potwierdzić, ponieważ mimo tego, że mój pies wcinał suszony czystek przez ponad pół roku, nie zauważyłam ani trochę, żeby kleszcze mniej się nim interesowały. 

Olejki w sprayu – pojawia się również coraz większy wybór mieszanek różnych olejków zapachowych,  które mają za zadanie zniechęcić insekty do żerowania na naszych psach i cieszą się sporym powodzeniem. Sama kiedyś planowałam stworzyć taką miksturę, ale nigdy nie mogłam się do tego zebrać aż w końcu w ręce wpadła mi mgiełka przeciwkleszczowa i przeciwpchelna marki Totobi. Jeszcze nie przetestowałam tego sprayu jak należy, ponieważ obecnie, w środku lata nie znajduję na psach kleszczy, ale podejrzewam, że jesienią pojawią się ku temu warunki. 

Urządzenia emitujące ultradźwięki

Dostępne są również urządzenia emitujące ultradźwięki, które mają być nieszkodliwe dla ludzi i zwierząt, ich zadaniem jest wpływać na narząd Hallera, dzięki któremu kleszcze namierzają swoich żywicieli. Za sprawą takich urządzeń nasz pies ma stać się niewidzialny dla pasożytów. Jak dotąd nie miałam okazji testować takiego gadżetu, ale spora ilość negatywnych recenzji niezbyt do tego zachęca. 

Moim zdaniem wszelkie produkty mające na celu jedynie odstraszać insekty powinno się stosować jako dodatek, a nie główne zabezpieczenie. Nie zabiją one wbitego już kleszcza, a mocniejsze środki w kroplach/obrożach/tabletkach mają na to szanse, dzięki czemu skrócą czas żerowania pasożyta, którego możemy nie zauważyć. 

Jak ocenić skuteczność danego produktu? 

Przede wszystkim należy zacząć od przeczytania załączonej do niego ulotki. Wiele osób oczekuje właściwości odstraszających od produktów, których producenci w ogóle nie deklarują takiego działania, dlatego zanim wydamy werdykt odpowiednio byłoby zapoznać się z dokładnym opisem preparatu. Warto też wziąć pod uwagę, że jest naprawdę mnóstwo gatunków kleszczy, a środki które kupujemy sprawdzane są tylko na kilku z nich, co może nie pozostawać bez znaczenia. 

Od czego zależy skuteczność danego produktu? 

Wydaje się, że jest to bardzo indywidualna kwestia, krótko mówiąc, na każde zwierzę działa coś innego i nie zawsze znajdzie się sensowne wyjaśnienie z czego to wynika. Są psy, które w ogóle nie łapią kleszczy mimo że żyją pod jednym dachem z innym czworonogiem, który znosi je notorycznie, a oba zabezpieczone są tym samym. 

Niektórzy uważają, że skoro skóra jest nośnikiem substancji zwalczających kleszcze w przypadku kropel, to wszelkie nieprawidłowości z nią związane lub częste kąpiele/pływanie mogą negatywnie wpływać na działanie produktów aplikowanych w taki sposób. W przypadku obroży problem może stanowić gęste futro, ponieważ aby taki produkt mógł skutecznie działać musi dotykać skóry, a przy obfitym włosie jest to utrudnione. Myślę, że niegłupio byłoby wziąć to pod uwagę, kiedy stoimy przed wyborem specyfiku dla naszego psa.

Mówi się również o tym, że kleszcze zaczynają uodparniać się na różne substancje i jeśli na danym obszarze wiele osób używa tego samego, warto spróbować zastosować inny środek. Nikt jednak nie może dać nam gwarancji 100% skuteczności, dlatego poza stosowaniem różnych specyfików ważne jest również przeglądanie psa po każdym spacerze.

Co zrobić z wbitym kleszczem?

Najlepiej jak najszybciej go usunąć. Są osoby, które czekają aż kleszcz umrze przez zaaplikowany preparat, ale to może potrwać nawet kilka godzin, w tym czasie pasożyt ma możliwość zarazić naszego psa jednym z wielu patogenów, dlatego sądzę, że nie powinno się czekać. 

Kleszczy nie wolno niczym smarować, zgniatać ani nic z tych rzeczy. W sklepach dostępny jest dość szeroki wybór różnych przyrządów, którymi możemy bezpiecznie pozbyć się niechcianego przybysza. Ja na samym początku używałam plastikowej pęsety, ale nie była dla mnie zbyt wygodna, dlatego zaczęłam rozglądać się za czymś innym. Pewnego razu trafiłam na Kleszczołapki® Tick Twister i to był strzał w dziesiątkę! Wyciągałam nimi zarówno większe jak i mniejsze osobniki (kleszcze mogą zarażać tak samo niezależnie od swoich rozmiarów, a potrafią być mniejsze niż główka od szpilki). Szczególnie upodobałam sobie wersję Tick Twister ClipBox, bo dzięki niej mogę szybko zlokalizować Kleszczołapki® w spacerowej nerce czy plecaku. 

Jak już wspomniałam, narzędzia do usuwania kleszczy noszę w saszetce, żeby w razie czego móc od razu szybko po nie sięgnąć, ale jedną parę mam też w apteczce pierwszej pomocy oraz w domowym organizerze. 

Po powrocie ze spaceru unikam wpuszczania psów na trawnik. Staram się dość sprawnie przemieścić do najjaśniejszego pomieszczenia, a po drodze zgarniam pudełko z zestawem antykleszczowym, które specjalnie znajduje się blisko drzwi. Dzięki temu unikam biegania po domu w poszukiwaniu potrzebnych rzeczy, co wcześniej często kończyło się tak, że kleszcze spadały z psów i chowały się pod dywanem albo na drzwiach szafy. Mój zestaw do zwalczania kleszczy zawiera: parę kleszczołapek, rzadszy grzebień do rozczesywania i gęsty do wyczesywania pasożytów oraz zapalniczkę. Grzebienie sprawdzają mi się dużo lepiej niż samo macanie rękami, zwłaszcza w przypadku dłuższego, gęstszego futra. Zapalniczka natomiast służy mi do uśmiercania znalezionych kleszczy, rzecz jasna używam jej z dala od psów. Cała procedura odbywa się w jasnym pokoju, więc trudniej coś przeoczyć. 

Podsumowując

Ze względu na to jak poważne konsekwencje mają choroby odkleszczowe, mega ważne jest dbanie o to, aby nasz pies niezależnie od pory roku był regularnie zabezpieczany przed kleszczami. Nie ma niestety idealnego produktu dla wszystkich zwierząt, dlatego zazwyczaj pozostaje nam obserwacja naszego czworonoga i wybór właściwego środka metodą prób i błędów. Pamiętajmy także, że żaden preparat nie da nam pełnej gwarancji, że nasz pies nie zachoruje, dlatego najlepiej dokładnie sprawdzać  go po każdym spacerze i od razu usuwać znalezione pasożyty. 

Aktualizacja wpisu: lipiec 2020, we współpracy z dompsa.pl